Video Những nét văn hóa đặc trưng của Tây Nguyên ?
Mẹo về Những nét văn hóa đặc trưng của Tây Nguyên Mới Nhất
Lê Minh Châu đang tìm kiếm từ khóa Những nét văn hóa đặc trưng của Tây Nguyên được Cập Nhật vào lúc : 2022-05-21 15:00:07 . Với phương châm chia sẻ Bí quyết về trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết 2022. Nếu sau khi Read tài liệu vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comment ở cuối bài để Ad lý giải và hướng dẫn lại nha.
GIỚITrong thời đại này nay,nền kinh tế tài chính ngày càng phát triển và những quốc gia thếgiới ngày càng xích lại gần nhau thì văn hóa dân tộc bản địa ngày càng trở nên trungtâm của sự việc để ý quan tâm.Văn hóa là một nghành ngày càng được quan tâm nghiêncứu ở nhiều trên thế giới và trong đó có văn hoa việt Nam cũng không phảingoại lệ.Nền văn hóa xuất hiện trong mọi mặt của môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường với mối liên hệhai chiều,mọi nghành đều mang trong mình tinh hoa văn hóa và văn hóa baotrùm trong mọi nghành.Chỉ xét riêng khái niệm" Văn hóa là gì? "Tuy rằng cónhững điểm chung ở mỗi khu vực,mỗi dân tộc bản địa,mỗi tổ chức lại sở hữu định nghĩakhác.Văn hóa bao giờ cũng là nền tảng quyết định của xã hội,một văn hóa cósự phát triển mạnh mẽ và tự tin,sâu sắc,toàn cầu hóa và hội nhập.Văn hóa là cất hồncủa dân tộc bản địa,một dân tộc bản địa nếu không giữ được bản sắc văn hóa riêng thì dân tộcsẽ bị lu mờ thậm chí không hề dân tộc bản địa nữa.Bài thảo luận của nhóm 10 chúngtôi sau đây đem đến cho những bạn một chiếc nhìn khát quát về văn hóa của vùngTây Nguyên.Tây Nguyên là vùng văn hóa đa dạng và đặc sắc của ViệtNam.Đây là xứ sở của những thiên sử thi đậm chất lịch sử thuở nào,vùng đất đạingàn xanh thẳm,của không khí văn hóa cồng chiêng. Vùng đất khá giàu sang vềvăn hóa truyền thống của những dân tộc bản địa người bản địa,nơi đây đã tạo nên dòngchảy xuyên suốt từ quá khứ đến hiện tại và tương lai.Sự giàu sang ấy được tíchhợp từ những đặc trưng văn hóa riêng của mỗi dân tộc bản địa và ngược lại,mỗi dântộc lại giữ cho mình nét đặc trưng văn hóa không trộn lẫn.Trong bài thảo luâncủa nhóm ngày hôm nay,xin mời những bạn theo dõi và cùng tìm hiểu những nét vănhóa đặc sắc cuả Tây Nguyên.ooooooooCHƯƠNG I. KHÁI LUẬN1.1.Văn hóa là gì?Văn hóa là sản phẩm của loài người, văn hóa được tạo ra và phát triểntrong quan hệ qua lại giữa con người và xã hội. Song, chính văn hóa lại thamgia vào việc tạo nên con người, và duy trì sự bền vững và trật tự xã hội. Vănhóa được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác thông qua quá trình xã hộihóa. Văn hóa được tái tạo và phát triển trong quá trình hành vi và tương tácxã hội của con người. Văn hóa là trình độ phát triển của con người và của xãhội được biểu lộ trong những kiểu và hình thức tổ chức đời sống và hành độngcủa con người cũng như trong giá trị vật chất và tinh thần mà do con người tạora.• Khái niện về văn hóa:Từ văn hóa có rất nhiều nghĩa. Trong tiếng việt,văn hóa được dùng theo nghĩathông dụng để chỉ tri thức,lối sống. Theo nghĩa chuyên biệt để chỉ trình độphát triển của một quá trình. Trong khi theo nghĩa rộng,thì văn hóa bao gồmtất cả,từ những sản phẩm tinh vi,tân tiến,cho tới tín ngưỡng,phong tục,lốisống...Theo Đại từ điển tiếng Việt của Trung tâm Ngôn ngữ và Văn hóa Việt Nam Bộ Giáo dục đào tạo và đào tạo, do Nguyễn Như Ý chủ biên, Nhà xuất bản Văn hóa –tin tức, xuất bản năm 1998, thì: "Văn hóa là những giá trị vật chất, tinhthần do con người sáng tạo ra trong lịch sử".Trong Từ điển tiếng Việt của Viện Ngôn ngữ học, do Nhà xuất bản Đà Nẵngvà Trung tâm Từ điển học xuất bản năm 2004 thì đưa ra một loạt quan niệmvề văn hóa:Văn hóa là tổng thể nói chung những giá trị vật chất và tinh thần do con ngườisáng tạo ra trong quá trình lịch sử. -văn hóa là một khối mạng lưới hệ thống hữu cơ những giá trịvật chất và tinh thần do con người sng1 tạo và tích lũy qua quá trình hoạt độngthực tiễn,trong sự tương tác giữa con người với môi trường tự nhiên thiên nhiên tự nhiên xã hội.Văn hóa là những hoạt động và sinh hoạt giải trí của con người nhằm mục đích thỏa mãn nhu yếu đời sốngtinh thần (nói tổng quát);Văn hóa là tri thức, kiến thức và kỹ năng khoa học (nói khái quát);Văn hóa là trình độ cao trong sinh hoạt xã hội, biểu lộ của văn minh.Văn hóa còn là một cụm từ để chỉ một nền văn hóa của thuở nào kỳ lịch sử cổ xưa,được xác định trên cơ sở một tổng thể những di vật có những đặc điểm giốngnhau, ví dụ Văn hóa Hòa Bình, Văn hóa Đông Sơn.Theo tổ chức giáo dục và khoa học của Liên Hiệp Quốc UNESCO: Văn hóabao gồm tất cả những gì làm cho dân tộc bản địa này khác với dân tộc bản địa kia.E Như vậy, hoàn toàn có thể thấy rằng: Văn hóa là tất cả những giá trị vật thể do con ngườisáng tạo ra trên nền của thế giới tự nhiên.1.2.Đặc trưng văn hóaĐặc trưng văn hóa là những nét văn hóa đặc thù của một vùng văn hóa, là cáiđể phân biệt giữa vùng văn hóa này và vùng văn hóa khác. Đặc trưng văn hóathể hiện nét riêng biệt trong lối sống, cách ăn, mặc, ở và phần nào phản ánhtrình độ phát triển của vùng văn hóa đó. Đặc trưng văn hóa là cái không thểtrộn lẫn.CHƯƠNG II. CÁC GIÁ TRỊ VĂN HÓA ĐẶC TRƯNG CỦA VÙNG TÂYNGUYÊN2.1. Giới thiệu sơ lược về Tây NguyênTây Nguyên Việt Nam là vùng cao nguyên gồm 5 tỉnh,được sắp xếp theo thứtự từ bắc xuống nam: Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông, và Lâm Đồng.2.1.1Vị trí địa lí, đặc điểm tự nhiênTây Nguyên là vùng cao nguyên, giáp Hạ Lào và đông bắc Campuchia.Thực chất, Tây Nguyên không phải là một cao nguyên duy nhất mà là mộtloạt cao nguyên liền kề. Đó là những cao nguyên Kon Tum cao khoảng chừng 500m,cao nguyên Kon Plông, cao nguyên Kon Hà Nừng, Plâyku cao khoảng chừng 500m,Đắk Lắk cao khoảng chừng 800m, Mơ Nông cao khoảng chừng 800-1000m, Lâm Viên caokhoảng 1500m và Di Linh cao khoảng chừng 900-1000m. Tất cả những cao nguyên nàyđều được bao bọc vè phía Đông bởi những dãy núi và khối núi cao (chính làTrường Sơn Nam).Tây Nguyên hoàn toàn có thể phân thành ba tiểu vùng địa hình đồng thời là ba tiểu vùngkhí hậu, gồm Bắc Tây Nguyên (Kon Tum, Gia Lai), Trung Tây Nguyên (ĐắkLắk, Đắk Nông), Nam Tây Nguyên (Lâm Đồng). Trung Tây Nguyên có độcao thấp hơn và nền nhiệt độ cao hơn hai tiểu vùng phía Bắc và Nam.Với đặc điểm đất đỏ bazan ở độ cao khoảng chừng 500 m đến 600 m so với mặtbiển, Tây Nguyên rất phù phù phù hợp với những cây công nghiệp như cafe, ca cao,hồ tiêu, dâu tằm. Cây điều và cây cao su cũng đang được phát triển. Cà phê làcây công nghiệp quan trọng số một ở Tây Nguyên. Tây Nguyên cũng là vùngtrồng cao su lớn thứ hai sau Đông Nam Bộ.Tây Nguyên là khu vực ở Việt Nam có nhiều diện tích s quy hoạnh rừng với thảm sinh vậtđa dạng, trữ lượng tài nguyên phong phú hầu như chưa khai thác vàtiềm năngdu lịch lớn.2.1.2Khí hậuKhí hậu được phân thành hai mùa: mùa mưa từ tháng 5 đến hết tháng 10 và mùakhô từ tháng 11 đến tháng 4, trong đó tháng 3 và tháng 4 là hai tháng nóng vàkhô nhất. Do ảnh hưởng của độ cao nên trong khi ở những cao nguyên cao 400500 m khí hậu tương dối mát và mưa nhiều, riêng cao nguyên cao trên 1000 m(như Đà Lạt) thì khí hậu lại thoáng mát quanh năm như vùng ôn đới.2.1.3Dân cư, văn hóaNhiều dân tộc bản địa thiểu số chung sống với dân tộc bản địa Việt (Kinh) ở Tây Nguyên nhưBa Na, Gia Rai, Ê đê, Cơ Ho, Mạ, Xơ Đăng, Mơ Nông...Vùng đất Tây Nguyên từ xưa vốn là vùng đất tự trị, địa bàn sinh sống của cácbộ tộc thiểu số, chưa phát triển thành một quốc gia hoàn hảo nhất. Do đất rộng,người thưa, những bộ tộc thiểu số ở đây thỉnh thoảng trở thành nạn nhân trướccác cuộc tấn công của vương quốc Champa nhằm mục đích cướp bóc nô lệ. Sau khiNguyễn Hoàng xây dựng vùng cát cứ phía Nam, những chúa Nguyễn ra sức loạitrừ những ảnh hưởng còn sót lại của vương quốc Champa và cũng phái một số trong những sứđoàn để thiết lập quyền lực ở khu vực Tây Nguyên. Các bộ tộc thiểu số ở đâydễ dàng chuyển sang chịu sự bảo lãnh của người Việt, vốn không còn thói quenbuôn bán nô lệ. Tuy nhiên, những bộ tộc ở đây vẫn còn manh mún và mục tiêucủa những chúa Nguyễn nhắm trước đến những vùng đồng bằng, nên chỉ có thể thiết lậpquyền lực rất lỏng lẻo ở đây. Trong một số trong những tài liệu vào thế kỷ 16, 17 đã cónhững ghi nhận về những bộ tộc Mọi Ðá Vách (Hré), Mọi Hời (Hroi, Kor, Bru,Ktu và Pacoh), Mọi Ðá Hàm (Djarai), Mọi Bồ Nông (Mnong) và Bồ Van(Rhadé Epan), Mọi Vị (Raglai) và Mọi Bà Rịa (Mạ) để chỉ những bộ tộc.Hiện tại, địa bàn Tây Nguyên có 5 tỉnh là Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, ĐắkNông, Lâm Đồng.2.2 Văn hóa vùng Tây NguyênCác dân tộc bản địa thiểu số Tây Nguyên có một nền văn hóa bản địa phong phú và đadạng, với văn hóa chữ viết, trang phục, âm nhạc dân gian, văn hóa ẩm thựcđộc đáo. Tây Nguyên có nhiều di sản văn hóa vật thể, phi vật thể rất là quýgiá, như: đàn đá, cồng chiêng cùng rất nhiều chủng quy mô sinh hoạt văn hóa dân gian,sinh hoạt hiệp hội phong phú và kho tàng văn học dân gian đặc sắc. Hiệnnay, Tây Nguyên là nơi còn lưu giữ được nhiều di sản văn hóa vật thể và phivật thể, vừa có mức giá trị lịch sử, vừa có mức giá trị thẩm mỹ độc đáo như: nhà rông,nhà dài, đàn đá, tượng nhà mồ, những lễ hội và kho tàng văn học dân gian vớinhững bản trường ca, truyện cổ, truyện ngụ ngôn, lời nói vần, những làn điệudân ca đậm đà bản sắc lưu truyền qua nhiều thế hệ. Một trong những di sảnnổi tiếng là không khí văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên đã được UNESCOcông nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của quả đât. Cồng chiêngđược sử dụng trong nhiều nghi lễ, tín ngưỡng quan trọng, được xem là ngônngữ tiếp xúc số 1 của con người với thần thánh và thế giới siêu nhiên.Cồng chiêng Tây Nguyên không riêng gì có có sức mê hoặc đặc biệt ở sự đa dạng, độcđáo của kỹ thuật diễn tấu mà còn hình tượng cho môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường của hiệp hội cácdân tộc bản địa, bắt nguồn từ sự tổng hòa những giá trị văn hóa đa dạng, như: giátrị biểu thị đặc trưng và bản sắc văn hóa vùng; giá trị biểu thị đặc trưng vănhóa tộc người hoặc nhóm tộc người; giá trị phản ánh đa chiều; giá trị nghệthuật; giá trị sử dụng đa dạng; giá trị vật chất; giá trị biểu thị sự giàu sang vàquyền uy; giá thị tinh thần; giá trị cố kết hiệp hội và giá trị lịch sử. Văn hóaTây Nguyên rất phong phú, đa dạng, link ngặt nghèo với bản, làng và đặctrưng luật tục, lễ hội đặc sắc trong không khí rừng đại ngàn mênh mông. Cáclễ hội truyền thống ở Tây Nguyên biểu thị những quan niệm về con người, trởthành những hội vui với sự tham gia của toàn thể hiệp hội, thậm chí cả cácdòng tộc khác hoặc những buôn lân cận, như lễ cúng bến nước, lễ ăn cơm mới, lễcưới cho những người dân trẻ, lễ mừng thọ người già, lễ bỏ mả… Mỗi hội lễ là một tổngthể nguyên hợp, tiêu biểu cho đời sống văn hóa truyền thống những dân tộc bản địa thiểu sốTây Nguyên.2.3. Các đặc trưng văn hóa vùng Tây Nguyên2.3.1Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên-Ngày 25/11/2005, Tổ chức Khoa học, Giáo dục đào tạo và Văn hóa Liên hiệpquốc UNESCO đã chính thức ghi danh Không gian văn hóa Cồng chiêng TâyNguyên vào list siêu phẩm văn hóa phi vật thể và truyền khẩu của nhânloại.. Sau Nhã nhạc cung đình Huế, đây là di sản thứ hai của Việt Nam đượcnhận thương hiệu này.- Không gian văn hóacồng chiêng Tây Nguyên trảirộng suốt 5 tỉnh Kon Tum,Gia Lai, Đăk Lăk, ĐăkNông, Lâm Đồng và chủnhân của quy mô văn hóađặc sắc này là dân cư cácdân tộc Tây Nguyên: Bana,Xêđăng, Mnông, Cơho,Rơmăm, Êđê, Giarai... Cồngchiêng gắn bó mật thiết với môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường của người Tây Nguyên, là tiếng nói củatâm linh, tâm hồn con người, để diễn tả nụ cười, nỗi buồn trong môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường,trong lao động và sinh hoạt hằng ngày của tớ.Không gian văn hóa Cồng Chiêng Tây Nguyên gồm có những yếu tố bộphận sau: cồng chiêng, những bản nhạc tấu bằng cồng chiêng, những người dân chơicồng chiêng, những lễ hội có sử dụng cồng chiêng, những địa điểm tổ chức những lễhội đó (nhà dài, nhà rông, nhà gươl, rẫy, bến nước, nhà mồ, những khu rừng rậm cạnhcác buôn làng Tây Nguyên,...), v.v.Cồng chiêng là loại nhạc khí bằng sắt kẽm kim loại tổng hợp đồng, có khi pha vàng, bạc hoặcđồng đen. Cồng là loại có núm, chiêng không núm. Nhạc cụ này còn có nhiều cỡ,đường kính từ 20cm đến 60cm, loại cực lớn từ 90cm đến 120cm. Cồng chiêngcó thể được dùng đơn lẻ hoặc dùng theo dàn,bộ từ 2 đến 12 hoặc 13 chiếc, thậm chí có nơitừ 18 đến 20 chiếc.Mỗi dân tộc bản địa trên mảnh đất nền Tây Nguyên lại sở hữu những bản nhạc cồngchiêng riêng để diễn tả vẻ đẹp thiên nhiên, khát vọng của con người... NgườiGiarai có những bài chiêng Juan, Trum vang... Người Bana có những bài chiêng: XaTrăng, Sakapo, Atâu, Tơrơi... Âm thanh của cồng chiêng còn là một chất men lôicuốn gái trai vào những điệu múa hào hứng của tất cả hiệp hội trong nhữngngày hội của buôn làng.Đây là sinh hoạt văn hóadân gian nổi bật nhất ởnhiều dân tộc bản địa TâyNguyên.Trải qua bao nămtháng, cồng chiêng đã trởthành nét văn hoá đặctrưng, đầy sức quyến rũ.Cồng chiêng đó đó là môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường của người Tây Nguyên. Nghe cồng chiêng thìthấy được cả không khí săn bắn, không khí làm rẫy, không khí lễ hội... TâyNguyên.+ Lễ hội Cồng chiêng được tổ chức thường niên là một hoạt động và sinh hoạt giải trí vừa có ýnghĩa bảo tồn bản sắc văn hóa vừa là một sản phẩm du lịch ăn khách.Lễ hội cồng chiêng: được tổ chức luân phiên thường niên (chưa theo địnhkỳ) tại 5 tỉnh Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông, Lâm Đồng.Trong lễhội, nghệ nhân của những tỉnh sẽ trình bày, màn biểu diễn không khí văn hoá của dântộc và của tỉnh mình.Có thể khẳngđịnh, văn hóa và âmnhạc cồng chiêngthể hiện tài năngsáng tạo văn hóa nghệ thuật và thẩm mỹ ở đỉnhcao của những dân tộcTây Nguyên. Và vìthế, nó xứng đángđượcUNESCOvinh danh là kiệt tácvăn hóa phi vật thểvà truyền khẩu củanhân loại.2.3.2Trường ca sử thi Tây Nguyên.Tây Nguyên được thế giới nghe biết qua không khí văn hóa cồng chiêng đãđược UNESCO công nhận là tài sản tinh thần quý báu của quả đât thì khotàng sử thi cũng là một tài sản văn hóa vô giá của đồng bào những dân tộc bản địa TâyNguyên. Trường ca,sử thi Tây Nguyên là sản phẩm đích thực của nền vănminh nương rẫy, đó là những câu truyện kể dài, có vần, có điệu, thậm chí cóvùng còn được diễn tả hoặc minh họa bằng động tác, hành vi..∗Hình Thức: Sử thi tồn tại dưới dạng truyền miệng và văn bản, nhưng phầnlớn đều có nguồn gốc dân gian, có tác phẩm chỉ kể trong 1-2 đêm, nhưng cũngcó tác phẩm phải kể kéo dãn tới 4 - 5 ngày, đêm tùy theo trí tưởng tượng, trạng∗∗thái thăng hoa của người kể. Sử thi được truyền tải đến người nghe thông quahình thức hát, kể, diễn xướng của nghệ nhân. Nghệ nhân kể, hát sử thi đượccoi là "báu vật sống" của dân tộc bản địa, họ là nghệ sỹ tổng hợp, là người sáng tạotác phẩm, đạo diễn những tình huống, họ cũng là diễn viên tài năng, hoàn toàn có thể diễngiọng nữ, giọng nam, giọng con quỷ, giọng thần tiên... đồng thời là người bìnhluận tính cách hay diễn biến câu truyện....Nội dung: Các trường ca, sử thi thường xoay quanh chiến công của nhữngngười anh hùng có công bảo vệ và giữ gìn sự yên vui của buôn làng, chống lạithế lực đen tối, chống lại sự khắt khe, vô lý trong luật tục lỗi thời của cộngđồng.Một số trường ca sử thi quen thuộc và phổ biến :+ Khan Dam San của người Êđê tỉnh DakLak;+ Khan Dăm Di của người Êđê ở ĐakLak (những ông Y Yung, Y Đưp, NgọcAnh sưu tầm);+ H’amon Anh em Chi Blơng của người Bana Chăm tỉnh Phú Yên (Ka SôLiễng sưu tầm),+ H’amon Dăm Hdang bắt cóc nàng Bia Luy của người Bana Rngao tỉnh KonTum (Ngọc Quang, Kim Hưng sưu tầm);+ Ot n’trong Mùa rẫy bon Tiăng của người Mnông ở Đăk Lăk (Điểu Kâu,Tấn Vịnh sưu tầm);+ Ot n’trong Cây nêu thần của người Mnông ở Dak Lak (Điểu Kâu, Tấn Vịnhsưu tầm);+ Nàng H’bia Đơrang của người Jrai ở Gia Lai (Thu Hà, Trịnh Kim Sung,Rmah Deh sưu tầm);+ Hri Xinh Nhã của người Jrai ở Gia Lai (Yiêng, Yông, Ksor Blêu sưu tầm)∗ Hình tượng nhân vật trong trường ca sử thi Tây NguyênHọ là những tù trưởng hùng mạnh, có lòng can đảm và mạnh mẽ và tự tin, sẵn sàng xả thân chăm lođến sự sống còn của hiệp hội như Dam San, Dam Di, M’trong Dăm… Baogiờ cạnh bên họ cũng luôn có thể có những người dân con gái vừa đẹp vừa thủy chung, vừagiỏi giang, đã góp thêm phần vào những thắng lợi của người anh hùng nhưH’Nhi, H’Bhi, H’Bia Jâo… trong khối mạng lưới hệ thống trường ca Êđê.Hy vọng trong một tương lai không xa, sử thi Tây Nguyên sẽ được UNESCOcông nhận là siêu phẩm truyền khẩu và di sản văn hóa phi vật thể của nhân loạinhư di sản văn hóa cồng chiêng vậy.2.3.3Các lễ hội truyền thốngLễ hội là hình thức sinh hoạt văn hóa dân gian của hiệp hội ra mắt trongkhông gian và thời gian xác định nhằm mục đích cảm tạ, cầu xin và tôn kính những vị thần,tưởng nhớ một sự kiện, một nhân vật lịch sử hay lịch sử thuở nào, thể hiện phươngcách ứng xử của con người với thiên nhiên, xã hội.Những lễ hội của những tộc người Tây Nguyên được hình thành từ tín ngưỡngsùng bái tự nhiên, con người mà từ đó nảy sinh và tích hợp nên những hiện tượngvăn hóa dân gian. Tuy nhiên, cũng như những hiện tượng kỳ lạ văn hóa tinh thần khác,lễ hội ở đây chịu sự tác động trực tiếp của những yếu tố về địa lý, kinh tế tài chính, lịchsử, xã hội và phương thức canh tác nương rẫy. Do vậy, nó vừa khởi sắc tươngđồng với những tộc người ở nước ta, nhưng cũng luôn có thể có những sắc thái văn hóamang đậm dấu ấn của núi rừng Tây Nguyên. Dưới đây là một trong những lễhội tiêu biểu và mang đậm nét văn hóa Tây Nguyên.a)Lễ hội đua voiLễ hội đua voi được tổ chức tại một khu đất nền trống, khá phẳng phiu, ít cây củavườn Quốc gia Yok Đôn hoặc một cánh rừng thưa ven sông Sê-rê-pốc.Voi dànhàng ngang khoảng chừng 10 con hoặc nhiều hơn nữa.Trong sự reo hò, cổ vũ của khángiả, đàn voi đua như nhiệt huyết hơn.Chúng đưa vòi lên rất cao rồi hạ xuống chàomọi người.Sau một hồi tù và vang lên báo lệnh xuất phát, đàn voi bật dậy chạy thẳng vềphía trước. Đường đua thường khoảng chừng 400-500 mét, đua đường dài khoảng chừng 12km. Hai anh nài voi, tiếng địa phương gọi là mơ-gát, ngồi trước và sau điềukhiển voi chạy đúng đường và giữ sức bền, tăng tốc…Những chú voi đoạt giải được gắn hoa, mang đai đỏ cho những người dân và voi. Voithắng cuộc và những chàng mơgát được thưởng 1 con lợn và 7 ché rượu quý.Dân làng dự hội tặng cho chú voi thắng cuộc những cây mía hay ống đường.Sau cuộc đua, dân làng kéo nhau về nhà rông để ăn uống, nhảy múa trongnhịp cồng chiêng cho tới sáng.Hội đua voi là lễ hội đặc trưng, thể hiện tinh thần thượng võ của đồng bào TâyNguyên. Khung cảnh hùng vĩ của núi rừng Tây Nguyên càng tăng chất hùngtráng của ngày hội truyền thống này.b)Lễ hội đâm trâuLễ hội đâm trâu là một nét văn hóa của người dân tộc bản địa thiểu số Tây Nguyên thểhiện rõ nét tinh thần dân tộc bản địa và đoàn kết của mọi thành viên trong hiệp hội.Lễ đâm trâu, có nơi còn gọi là lễ ăn trâu. Đây là lễ hiến sinh, là sự việc "thôngquan" giữa con người với giàng và thần linh, là lời cảm ơn giàng (trời), cảmơn thần linh đã cho mưa thuận gió hoà, đã tương hỗ cho dân làng ngăn cản muôngthú, chim chóc không phá hoại rẫy nương, cho mùa màng tươi tốt, dân làngsống hoà thuận, vui vẻ, không xảy ra dịch bệnh...Đây cũng là lễ thể hiện sức mạnh, tinh thần thượng võ của hiệp hội, và vìthế những người dân được lựa chọn ra đâm trâu phải là trai tráng, khoẻ mạnh, biếtcách đâm làm thế nào để sau vài ba nhát giáo con trâu đã hoàn toàn có thể ngã gục... Nơi tổchức thường là trước nhà rông, nhà hiệp hội, hoặc dưới một tán cổ thụ,trong ánh lửa hồng hừng hực, trong lời cúng vừa vang vọng, vừa u trầm, trongvẻ mặt nhuộm hồng ánh lửa đầy trang trọng của dân làng...Sau lễ hội đâm trâu mọi nỗi buồn, hiềm khích, đố kỵ trong làng được thầnlinh mang đi, nụ cười và niềm sung sướng được thổi lên gấp bội, ai nấy hăng háitrở lại chuỗi ngày lên nương xuống rẫy dưới mưa dầm nắng gắt, đêm sươngmuối xót thịt xương, con người bán mặt cho đất bán sống lưng cho trời nơi đạingàn lắm dã thú, nhiều sỏi đá đã khô cằn hơn phì nhiêu, kỳ vọng tết mùa sauvới nhiều lễ cúng, nhiều tiếng hát, nhiều tiếng cồng chiêng vang lên quyến rũcon người vào cuộc vui say bất tận.c)Lễ hội bỏ mả - đỉnh điểm của mùa lễ hội trên Tây NguyênSau khi đã làm xong tất cả mọi nghi lễ và hội lễ tạ ơn những thần, người TâyNguyên mới bắt tay vào làm lễ bỏ mả hay bỏ ma cho những người dân đã khuất.Mặc dầu được tổ chức sau cùng, nhưng lễ bỏ mả ở nhiều dân tộc bản địa Tây Nguyên(như Bana, Giarai, Êđê, M'nông, Rắc Lây…) lại là một hội lễ có quy mô lớnnhất, dài ngày nhất và cũng luôn có thể có nhiều đặc trưng văn hóa nhất so với tất cảnhững hội lễ khác đã được tổ chức trước đó.Để đã có được lễ bỏ mả, mái ấm gia đình,làng xóm phải sẵn sàng sẵn sàng trước ba, bốn tuần (đối với những lễ bỏ mả của từnggia đình) thậm chí hai, ba tháng (đối với lễ bỏ mả của tất cả một nhóm gia đìnhhay của những mái ấm gia đình giàu sang). Để có lễ bỏ mả, phải sẵn sàng sẵn sàng rượu thịt, thứcăn, phải sẵn sàng sẵn sàng gỗ, tre… làm nhà mồ, phải sẵn sàng sẵn sàng những bộ cồng chiêng,làm những đồ vật in như thực để chia cho những người dân chết, phải làm những con rối,mặt nạ, phải mời họ hàng gần xa từ những nơi đến dự; phải báo cho những làngxung quanh được biết…Khác với những những lễ hội khác chỉ mang tính chất chất gia đìnhhay bó hẹp trong khuôn khổ của làng, lễ bỏ mả là hội lễ của liên làng. Đến lễbỏ mả, không riêng gì có có dân của làng làm lễ mà người của những buôn gần, làng xacũng tới dự và góp vuiTheo phong tục những dân tộc bản địa ở Tây Nguyên, khi người thân trong gia đình quá cố thì được đặttrong áo quan làm bằng một khúc cây to có đục lỗ, phía trên được bịt kín bằngván và trét nhựa cây rừng.Lễ hội bỏ mả là phá bỏ nhà mồ tạm, san phẳng ngôi mộ, rồi xây dựng trên đómột ngôi nhà mồ to hơn, vững chãi, lâu bền hơn.Đây là nhà mồ thực sự củangười quá cố.Ba hoặc bốn ngày (trước kia là bảy đến mười ngày) của lễ bỏ mả thực sự làmột hội lễ văn hóa - nghệ thuật và thẩm mỹ và xã hội lớn số 1 ở Tây Nguyên. Lễ bỏ mả lànghệ thuật kiến trúc và điêu khắc.Lễ bỏ mả là nghệ thuật và thẩm mỹ trình diễn nhạc, múarối và mặt nạ. Lễ bỏ mả là văn hóa ăn và là hội lễ phô diễn y trang phục dântộc… Có thể nói, không một lễ hội nào ở Tây Nguyên lại mang tính chất chất tổng hợpvăn hóa nghệ thuật và thẩm mỹ một cách thuần thục và sinh động như lễ bỏ mả.Lễ bỏmả quả là đỉnh điểm của mùa lễ hội của Tây Nguyên. Không phải ngẫu nhiênmà người Giarai có câu: "Bơlan ning nông thông atâu" (tháng nghỉ đi chơi lễbỏ ma); còn người Bana thì nói: "Khêi ning nơng pơm bơxát" (tháng nghỉ làmnhà mả).d) Giá trị văn hóa những lễ hội dân gian• Giá trị cố kết cộng đồngLễ hội bao giờ cũng khá được nảy sinh và link với một hiệp hội, tộcngười nhất định. Đó là hiệp hội của làng xã trong những lễ hội làng của ngườiViệt, hiệp hội của những người dân theo Kitô giáo, Hồi giáo, Phật giáo…Đối với những tộc người Tây Nguyên, lễ hội dân gian là thời điểm để biểudương sức mạnh, sự cố kết tình cảm hiệp hội. Trong đời sống thường nhậtvà đặc biệt trong những sinh hoạt văn hóa dân gian, người dân còn link vớinhau bởi nhu yếu sáng tạo và thưởng thức những giá trị văn hóa như âm nhạc cồngchiêng, kể khan, múa… Lễ hội dân gian những tộc người Tây Nguyên cốt lõi làvăn hóa dân gian mang tính chất chất diễn xướng và tính hiệp hội cao, ra mắt theomùa vụ sản xuất nương rẫy, hoặc theo vòng đời của con người.• Giá trị khuynh hướng về cội nguồnCác tộc người Tây Nguyên khuynh hướng về nguồn cội của hiệp hội mìnhthông qua sinh hoạt tín ngưỡng, văn hóa nghệ thuật và thẩm mỹ trong những lễ hội. Mà đặcsắc trong những lễ hội ở Tây Nguyên phải kể tới lễ pơ thi: “Các dân tộc bản địa TrườngSơn - Tây Nguyên có những nét tương đồng và khá đặc trưng về quan niệm vàứng xử giữa thế giới người sống và người chết, từ đó tạo nên cả một hệ thốngnhững tập tục, nghi lễ, sinh hoạt văn hóa xung quanh thế giới người chết, tạonên một hiện tượng kỳ lạ văn hóa dân gian mang tính chất chất tống thể - sinh hoạt văn hóanhà mồ”. Lễ hội là thời điểm cho những tộc người tưởng nhớ và khuynh hướng về nguồncội của tớ.Không ở đâu có lễ hội mang tính chất chất chất nhân văn như lễ hội pơ thicủa người Tây Nguyên. Chia tay người chết bằng một lễ hội, bằng nhữngphẩm vật cả về vật chất và tinh thần, thể hiện lòng thành kính đối với người đãkhuất.• Giá trị tâm linhLễ hội đâm trâu là một điển hình cho giá trị này.Theo quan niệm củangười Tây Nguyên, con trâu là vật hiến tế thần giàng hòng đem lại một mùamàng bội thu, môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường ấm no, niềm sung sướng hơn.Đặc biệt trong đời sống tâm linh của những tộc người Tây Nguyên, lễ hội pơthi được hình thành từ quan niệm con người sau khi chết đi, sau quá trình luânhồi, ở đầu cuối tái sinh trở lại đối với con cháu của tớ. Trong thời gian chưalàm lễ bỏ mả, họ nhận định rằng hồn của những người dân chết vẫn còn quanh ngườisống, chưa về với tổ tiên, nên người sống thường ngày vẫn mang đồ ăn thứcuống, chăm sóc, trò chuyện cho tới lúc làm lễ bỏ mả. Như vậy, giá trị tâmlinh là cội nguồn cho việc hình thành những tín ngưỡng và lễ hội dân gian củacác tộc người Tây Nguyên.• Giá trị sáng tạo và thưởng thức văn hóaLễ hội dân gian là nguồn cảm hứng và sáng tạo những giá trị văn hóa củacác tộc người. Thời gian ra mắt những lễ hội là dịp đề hiệp hội cùng sáng tạovà thưởng thức văn hóa. Họ là những người dân tổ chức, sáng tạo, tái hiện những sinhhoạt văn hóa vốn có của hiệp hội. Ví như trong lễ hội pơ thi.Để chuẩn bịcho lễ bỏ ma, những tộc người Tây Nguyên thường làm lại nhà mồ.Nhà mồ đượccác nghệ nhân dân gian trong buôn tạo dựng, trang trí cầu kỳ, tinh tế. Tiêubiểu nhất trong văn hóa nhà mồ là khối mạng lưới hệ thống tượng gỗ đa dạng, độc đáo nhưrồng, rắn, cá sấu, nam nữ khỏa thân, người ngồi xổm,… Tuy nhiên, nhà mồtộc người Ba na còn tạc tượng hình mặt trời, người Gia rai thì tạc tượng hìnhmặt trăng. Việc phục dựng và trang trí nhà mồ đã phản ánh ước mong về cuộcsống sung túc, phồn thực ở thế giới tổ tiên cũng như đời sống hiện tạiLễ hội dân gian tổ chức cũng là thời điểm cho những sinh hoạt văn hóanghệ thuật được trình diễn và sáng tạo. Đó là âm thanh của dàn cồng chiêngdiễn xướng mang tính chất chất tập thể, đã thể hiện tài năng và sức sáng tạo, những điệumúa dân gian mang tính chất chất khỏe mạnh, hồn nhiên, đơn giản đã tạo nên sự gắnkết những thành viên lại với nhau.• Giá trị bảo tồn văn hóa và phát triển văn hóa du lịch Tây NguyênTrong không khí và thời gian của lễ hội, những giá trị văn hóa của cộngđồng được nuôi dưỡng, tái tạo, hồi sao và trao truyền cho những thế hệ.Nó đượcgìn giữ và phát huy trong đời sống của người dân.Vì vậy, người dân rất có ýthức trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa hiệp hội, nhiều lễ hội vẫn giữ đượcnguyên giá trị truyền thống như: bỏ ma, đua voi…2.3.4Trang phục2.3.5Nhà ởVăn hóa Tây Nguyên mang bản sắc độc đáo. Núi rừng hùng vĩ được phản ánhqua nhiều thể loại nghệ thuật và thẩm mỹ, trong đó có kiến trúc. Hơn 100 năm qua, nhữngkiến trúc nổi tiếng ở Tây Nguyên là khát vọng đưa sự hùng vĩ của núi rừngvào tác phẩm. Những nhà dài, nhà Rông của những dân tôc Tây Nguyên cũngphảng phất ngọn núi, thiên nhiên kỳ ảo, trở thành những tác phẩm văn hóanghệ thuật đặc sắc..Nhà RôngNhà Rông của đồng bào những dân tộc bản địa thiểu số Tây Nguyên là cả một tác phẩmnghệ thuật lớn gồm có: điêu khắc, hội họa, trang trí,… đặc biệt là sự việc thể hiệnkhông gian thiêng liêng, sức mạnh hiệp hội và niềm tự tôn dân tộc bản địa, làlinh hồn của làng bản. Nhìn vào nhà Rông, hoàn toàn có thể đánh giá được kĩ năng hộihọa và điêu khắc cùng với sự giàu nghèo của buôn làng đó.- Nhà Rông - hình tượng văn hóa hiệp hội của dân tộc bản địa Tây nguyênTương tự như ngôi đình làng Việt, Nhà Rông là nơi ra mắt toàn bộ sinh hoạtcộng đồng của dân tộc bản địa thiểu số Tây Nguyên, là trụ sở của cỗ máy quản trịbuôn làng, nơi sinh hoạt tôn giáo, tín ngưỡng, nhà khách… , là nơi thể hiệncác lễ hội tâm kinh hiệp hội và là nới những thế hệ nghệ nhân già truyền đạt lạicho thế hệ trẻ những giá trị văn hóa truyền thống…, nơi lưu giữ những hiện vậttruyền thống: cồng, chiêng, trống, vũ khí, đầu những loài vật hiến sinh trong cácngày lễ, và là nơi đứa trẻ từ tấm bé đã được quây quần quanh nhà bếp lửa nghengười già kể khan, nơi người lớn được tụ họp hằng đêm, nói lẫn nhau nghechuyện của núi rừng.....Nhà Rông cũng là nơi hội họp của tất cả làng, là trụ sở của dân quân tự vệ làng,nơi ngủ của trai chưa vợ, đàn ông góa còn trong tuổi cầm vũ khí, nơi đón tiếpkhách và nơi nghỉ của khách quý đến chơi nhà. Theo Condominas, trong tiếng Muông Garcó từ “ndroong Yaang” nghĩa là cái bàn thờ cúng nhỏ treo một bên mái, chỉ làmkhi cúng trâu, và từ “rơơn” nghĩa là trong làng ở tạm.Người Tây Nguyên quan niệm nhà Rông là nơi khí thiêng của đất trời tụ lại đểbảo trợ cho dân làng, vì thế trong mỗi nhà Rông đều có một nơi thiêng liêngđể thờ những vật thiêng, nhiều khi chỉ là một con dao, hòn đá, chiếc sừng trâu…Nhà Rông Tây Nguyên nét kiến trúc độc đáoNhà Rông Tây Nguyên không khác lạ nhiều so với nhà Rông của những dântộc thiểu số dải Trường Sơn. Nóc nhà có 2 mái, nới chỏm đầu dốc có một đôisừng. quán sát thật kỹ mới thấy những rõ ràng khác với nhà tại: chạy dọc trênsóng nóc nhà là một dải trang trí đặc biệt. Sàn nhà thường được ghép bằngnhững tấm đan bằng tre lồ ô, nứa hoặc cây giang. Giữa nhà có một hàng lancan chạy dọc. Hàng lan can này đó đó là nơi tựa của những ché rượu cần khilàng tổ chức lễ hội. Hoa văn trang trí trên vách có 2 red color và xanh.Khi lập một làng mới thì những người dân già nhất trong làng, từng trải và hiềnminh nhất sẽ thay mặt làng đi tìm đất, chọn vị trí đẹp nhất trong làng để xâydựng nhà Rông. Việc xây dựng nhà Rông theo lưu truyền lại thì phải tuântheo nghi thức trang trọng.Nhà Rông là một trong những di sản văn hóa rất tiêu biểu, gắn với lịch sử cưtrú lâu lăm của những dân tộc bản địa Tây Nguyên. Nhà Rông là một thiết chế văn hóatiêu biểu, độc đáo có ý nghĩa quan trọng trong văn hóa tinh thần, trong đờisống xã hội và trong tín ngưỡng, tâm linh của đồng bào những dân tộc bản địa TâyNguyên.Nhà dàiCùng với nhà Rông, thì nhà dài cũng là một kiến trúc đặc biệt của đồng bàoTây Nguyên. Nếu nhà Rông là ngôi nhà chung của hiệp hội, thì nhà dài làngôi nhà chung của một mái ấm gia đình nhiều thế hệ, là “ tổ hợp” của những gia đìnhnhỏ trong một mái ấm gia đình lớn. Nhà dài không phổ biến trong tất cả những dân tộcTây Nguyên như nhà Rông. Trong số những dân tộc bản địa có nhà dài thì nhà dài củabà con Ê Đê được xem là tiêu biểu.Nhà dài không riêng gì có là hình tượng vật chất của thể chế đại mái ấm gia đình mẫu hệ màcòn là nơi gìn giữ những giá trị văn hóa tinh thần của người Ê Đê. Việc bảotồn nhà dài tại những buôn của người Ê Đê là một nhu yếu thiết yếu như giữ gìnmột nét văn hóa, một di sản quý trên vùng đất Tây NguyênNhà dài- hình tượng của chính sách mẫu hệTrước khi đi vào ngôi nhà dài phải hiểu được người Ê Đê theo chính sách mẫu hệ,vì vậy trong mái ấm gia đình cũng như ngoài xã hội, người phụ nữa có quyền tronggia đình. Một trong những quyền đó là quyền cưới chồng, con gái lấy họ mèvà có vị trí đặc biệt trong mái ấm gia đình. Nên tính mẫu hệ đó đó là nét tiêu biểutrong cấu trúc toàn bộ ngôi nhà dài.Người Ê Đê có tập quán sống chung ba hoặc bốn thế hệ trong một ngôi nhàlớn. Họ rất ít khi làm nhà mới thay cho nhà cũ, nếu có thêm người thì nốiphần sau nhà dài thêm. Nhà dài đó đó là sự việc phản ảnh chính sách mẫu hệ của người-Ê Đê. Nó còn là một hình tượng cho việc gắn bó giữa con người với hiệp hội.,giữa con người với thiên nhiên. Trước đây, tất cả mọi sinh hoạt của đại giađình đều ra mắt trên mặt nhà sàn. Đây là nơi sinh sống của nhiều thế hệ ngườivà của nhiều mái ấm gia đình có cùng dòng máu, nhà dài là nơi sinh sống của hơn mộtchục mái ấm gia đình ghép lại, làm chủ mái ấm gia đình là người phụ nữ thuộc nhóm cao tuổinhấtNhà dài là nơi cư trú của nhiều mái ấm gia đình “hạt nhân”, tức cặp vợ chồng cùngcác con của tớ. Các mái ấm gia đình thành viên sống dứơi một nóc nhà dài có quan hệhuyết thống với nhau và nếu trong mái ấm gia đình có người sắp sẵn sàng sẵn sàng lập gia đìnhngôi nhà lại được kéo dãn thêm, cứ thế ngôi nhà ngày càng dài.Nhà dài đó đó là sự việc quần tụ của một mái ấm gia đình lớn, trong đó có một số trong những gia đìnhnhỏ, với những thế hệ rất khác nhau. Điều đó đã cho tất cả chúng ta biết tính chất và giá trị thiêngliêng của mái ấm gia đình của bà con nơi đây. Tới nay, nhà dài tuy không hề nhiều,do sự thay đổi môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường, nhưng những ngôi nhà dài còn sót lại vẫn như mộtminh chứng cho cách tổ chức môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường đại mái ấm gia đình của một số trong những dân tộc bản địa ở TâyNguyên, cũng như một lối kiến trúc khá độc đáo- Nhà dài- nét kiến trúc độc đáoNhà dài đó đó là nhà sàn được dựng lên từ những cột gỗ to, khác với nhà sàncác đồng bào dân tộc bản địa phía Bắc, sàn của nhà dài cách mặt đất chỉ trên 1 mét,phía dưới đơn thuần để thoáng mát chứ không làm chỗ chăn nuôi. Nhà đa sốcó 2 mái, ít thấy nhà 4 mái. Vật liệu để hình thành một ngôi nhà dài phải là mộtthứ nguyên vật liệu giản đơn dễ tìm kiếm, nên nhà dài Ê Đê ở được làm bằngcác vật liệu thảo mộc kiếm trong rừng, đa phần là gỗ, tre nứa nhiều chủng loại, dâybuộc, cỏ gianh (hoặc một số trong những loại lá rừng khác để lợp nhà).Nét đặc sắc của ngôi nhà dài Ê Đê kiểu truyền thống là tính mẫu hệ nổi lên rất rõ.Ngay từ chiếc cầu thang ván khi bước lên sàn là thấy ngay đôi bầu sữa vàvành trăng khuyết là những hình tượng sống động của nữ tính, của chính sách mẫuhệ trong đời sống văn hóa của người Ê Đê. Trang trí nghệ thuật và thẩm mỹ ở ngôi nhà dàiÊ Đê là những hình khắc gỗ trên thân cột, quá giang, cầu thang ván, phản ánhtính chất mẫu hệ của xã hội thường. Nhiều hình ảnh nồi bung được tạc trênđầu những cột, đây là biểu trưng gắn với vị thế của người phụ nữĐặc biệt, là nghệ thuật và thẩm mỹ điêu khắc của người dân nơi đây. Những tạo hình mangtính chất thống nhất từ chủ đề đến bố cục, vật liệu, đường nét và thể hiện rõnét sinh động trên những khu công trình xây dựng như: nhà tại, nhà mồ, cột Klao. Các họa tiếttrong kiến trúc của người Ê Đê đều là những hình ảnh quen thuộc trong đờisống như hình mặt trời, hoa lá, những loài vật.2.3.6Ẩm thựca)2.3.6.1 Món ănHầu hết những món ăn, dù chế biến theo cách nào, người Tây Nguyên cũng ítquy định rõ ràng tỉ lệ pha chế nguyên vật liệu, độ lửa, thời gian nấu nướng, và cảtính chất của món ăn đó cần ăn nóng hay ăn nguội. Người dân tộc bản địa TâyNguyên cũng như đa số những dân tộc bản địa thiểu số khác chưa tồn tại sách dạy nấu ăn, chỉtồn tại dưới dạng kinh nghiệm tay nghề, truyền khẩu hay do sự giáo dục trực tiếp từ giađình. Do sống ở vùng rừng núi Trường Sơn Tây Nguyên nên những nguyên liệuchủ yếu của những món ăn mang đậm sắc thái núi rừng. Chính điều này đã gópphần làm cho những món ăn của người Tây Nguyên trở thành đặc sản và đượcnhiều người ưa thích. Sau đây là một số trong những món tiêu biểu.Cơm ốngNgười Tây Nguyên thức ăn chính vẫn là lúa gạo. Do điều kiện địa lý, khí hậuvà việc làm trong việc hoạt động và sinh hoạt giải trí nương rẫy nên người Tây Nguyên đã nghĩra cách nấu cơm trong ống nứa, bương,vầu.... Cơm ống thường dùng gạo nếp,phổ biến là dùng gạo nương, một loại gạo tẻ, hạt to, cứng nhưng dẻo.b)Canh thụtNguyên liệu cho món canh thụt là: Gạo, lá rau rừng hoặc lá sắn, lá ớt nhưngnếu đầy đủ và để đủ vị phải có lá bép, đọt mây, cà đắng. Canh hoàn toàn có thể được nấuvới thịt rừng tươi hoặc khô, cá suối hoặc thậm chí là ếch nhái đặc biệt là tất cảthường không được làm ruột. Các gia vị kèm theo là mắm, ớt, muối.c)Cá chuaCá chua thường được làm từ loại cá Niệng sinh sống rất nhiều Tây Nguyên.Dùng cá tươi làm sạch, cắt thành khúc dài khoảng chừng chừng 2 - 3cm để hong giócho ráo nước. Khi cá se khô thì trộn đều với muối và ớt cùng với lá bép, thínhngô sau cho vào ống nứa hay ống lồ ô khô, dùng lá chuối khô đậy thật kín, gáclên dàn nhà bếp hay dưới mái nhà chỉ với sau vài ngày là cá có vị chua, mùi thơm cóvị ngọt là ăn được nhưng để càng lâu càng ngon.d)Cháo chuaCháo chua là một món lạ của người Tây Nguyên. Tương truyền, món ăn nàydo thần linh chỉ dạy người đồng bào cách chế biến để chống lại sự khắc nghiệtcủa thời tiết xứ Tây Nguyên. Các nguyên vật liệu gạo, muối và có tuyệt kỹ riêng.Cháo chua theo quan niệm của người Tây Nguyên là món ăn bổ dưỡng. Nó cóvị chua xen vị ngọt, có mùi của men rượu. Nó là thứ nước uống giải khát,chống cảm nắng, tăng sức đề kháng khung hình.e)Măng leCây le thuộc họ tre nứa khá điển hình trên vùng đất bazan. Măng le tươi luộcqua hoặc ngâm nước để vô hiệu những độc hại và miếng măng sẽ ngon, giònhơn phơi khô được ủ trong những hũ sành, măng chua dễ kết phù phù hợp với nhiềumón ăn khác, đặc biệt nấu với cá Trê, thịt gà Rừng hay thịt Nai ăn kèm muốiđâm lá bép, ớt hiểm mới là khách quý đến chơi nhà.f)Cà đắngCà đắng là một loại cà dại vốn mọc nhiều trong rừng, trên nương rẫy. Cây cógai, càng nhiều gai cà càng đắng. Quả cà đắng to hơn cà pháo và thường hơidài ra, quả có màu xanh đặc trưng, cuống quả lại sở hữu gai nhọn. Quả cà đắng giãnát với ớt, trộn cá khô. Tuy nhiên cà đắng thường được nấu với tôm cá, thịt,phổ biến nhất canh cà đắng đầu cá trích khô giã nát. Khi nấu cà đắng để ý quan tâm giavị không thể thiếu là ớt thật nhiều và lá lốt xắt chỉ.2.3.6.2Đồ uốngCũng in như những dân tộc bản địa khác, ngoài những món ăn thức uống cũng rất đadạng và phong phú đậm chất rừng núi. Sau đây là những thức uống tiêu biểu :a.Rượu cầnGọi là rượu cần vì đây là loại rượu duy nhất không uống bằng ly, chén màuống bằng một ống dài gọi là cần. Cần uống rượu thường dài chừng 1m, đượclàm bằng ống trúc hoặc làm từ một loại cây T D’rao bằng phương pháp xuyên thủnglõi theo suốt chiều dọc để hút rượu. Nếu là nhà giàu sang thuộc dòng quyền quýtừ xưa thì còn tồn tại những cần dài chừng 3 – 4m, được trang trí thêm những lụclạc làm bằng đuôi nhím để tạo ra âm thanh vui tai khi chuyển cần mời rượu,thân của cần phải cham khắc nhiều hình thù rất khác nhau... Theo quan niệm củangười dân bản địa Tây Nguyên, rượu cần là nước uống của thần linh, nênngoài giá trị vật chất đơn thuần rượu cần còn mang giá trị tinh thần tâm linhcủa con người. Chính vì thế, mà quá trình sản xuất cũng như đưa ra sử dụngrượu cần, người Tây Nguyên tuân thủ rất nghiêm ngặt những điều kiêng kỵnhư không làm men rượu vào độ xoài trổ bông, lúa làm đồng, phụ nữ có thaikhông được đến gần, không khiến vỡ ché, gãy cần.b.Cà phêMột “thánh địa cafe thế giới” không thể thiếu hình ảnh của những ngườisống trong lòng thánh địa ấy và cái cách mà người ta thưởng thức sản phẩm. Để lấynước pha cafe, người phụ nữ trong mái ấm gia đình những đồng bào dân tộc bản địa thiểu sốthường phải dậy từ 3 – 4h sáng đeo gùi ra suối lấy nước. Người đồng bào dântộc thiểu số nơi đây uống cafe trước khi làm bất kể việc gì khác. Uống càphê buổi sáng đã trở thành thói quen của hơn 195.000 người Êđê sống ở ĐắkLắk.2.3.7a)Tôn giáo và luật tụcTôn giáoTây Nguyên là vùng đất có vai trò và vị trí kinh tế tài chính, xã hội, chính trị hết sứcquan trọng, có những nét đặc thù về địa lý, lịch sử, văn hóa, tín ngưỡng (đathần), con người… Do vậy, Tây Nguyên luôn luôn nhận được sự quan tâmkhông chỉ của giới nghiên cứu và phân tích, mà của toàn xã hội. Trên nghành tôn giáo,Tây Nguyên có sự hiện hữu của Công giáo, Tin lành, Phật giáo Cao Đài vàmột số lượng nhỏ những tôn giáo khác. Hiện nay có tầm khoảng chừng gần 40% dân số TâyNguyên đang theo những tôn giáo rất khác nhau, đông nhất là Công giáo, sau đó đếnPhật giáo, Tin lành và ở đầu cuối là Đạo Cao Đài. Đạo Baha’I, Phật đườngNam Tông Minh Sư Đạo thì số lượng tín đồ không đáng kể. Có điểm đáng lưuý là, số lượng tín đồ Tin lành ở Tây Nguyên là 410.578, chiếm hơn 40% tín đồTin lành của toàn nước; trong số này thì có 387.140 tín đồ là người dân tộc bản địa thiểusố, chiếm 94%. Trong tổng số 2.764 buôn làng ở Tây Nguyên thì có tới 1.450buôn làng theo Đạo Tin lành, tức là chiếm khoảng chừng 50%. Toàn vùng TâyNguyên lúc bấy giờ có tầm khoảng chừng 1.851.875 tín đồ những tôn giáo.b)Luật tụcNét nổi bật của những dân tộc bản địa thiểu số là đời sống xã hội mang tính chất chất cộng đồngcao. Trong thiết chế truyền thống, buôn làng của đồng bào là những đơn vị cơ sởxã hội duy nhất và cao nhất (trên nó không hề một thiết chế nào khác), có nơicư trú và nơi canh tác riêng, có bến nước và nghĩa trang riêng, mặc nhiên đượccác buôn làng khác thừa nhận. Do đó, mỗi buôn làng của đồng bào dân tộcthiểu số hoàn toàn có thể xem là một đơn vị tự quản riêng biệt và tương đối hoàn hảo nhất.Chẳng hạn như trong hiệp hội tộc người Ê-đê, đứng đầu buôn là Khoa pinea, người được xem là chủ bến nước.Ngoài việc quản lý bến nước, Khoa pin ea còn tồn tại trách nhiệm quản lý, điều hànhmọi việc làm về mặt dân sự, bảo mật thông tin an ninh, thần quyền, đối ngoại. Ngoài ra, trongbuôn làng còn tồn tại những người dân điều hành toà án phong tục, phụ trách việccúng bái, tế tự và tầng lớp già làng - là những người dân dân có kinh nghiệm tay nghề và uy tínvề đạo đức, được trưởng làng coi trọng. Bên cạnh đó, còn phải kể tới vai tròcủa những người dân am hiểu về luật tục, người hoạt động và sinh hoạt giải trí tín ngưỡng hoặc chủđất của những dòng họ.CHƯƠNG III. KHAI THÁC CÁC GIÁ TRỊ VĂN HÓA PHỤC VỤ MỤCĐÍCH KINH DOANH3.1. Khai thác phục vụ much đích du lịchTheo ông Trương Quang Hải, Viện Việt Nam học và Khoa học phát triển, Đạihọc Quốc gia Tp Hà Nội Thủ Đô thì Tây Nguyên có cảnh sắc thiên nhiên kỳ thú, nhiềudân tộc sinh sống với những bản sắc văn hóa đặc trưng, tạo nên một hệ thốngtài nguyên du lịch phong phú, đa dạng và đặc sắc. Các di sản có mức giá trị nổi bậtcho phát triển du lịch như cụm thác nước Đray Nur và Đray Sáp trên sôngSêrêpốk; những thân cây gỗ Thủy tùng bị mã não hóa phát hiện trong núi ChưA Thai, không khí văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên… tạo nên nét độc đáocho du lịch Tây Nguyên. Một số sản phẩm du lịch của Tây Nguyên đã từngbước tạo dựng được thương hiệu như lễ hội hoa Đà Lạt, Liên hoan cồngchiêng quốc tế, lễ hội cafe, du lịch Buôn Đôn. Mặc dù vậy, tỷ trọng vềlượng khách du lịch và thu nhập từ du lịch của vùng Tây Nguyên vẫn chưatương xứng với tiềm năng và lợi thế sẵn có.Hiện nay, khối mạng lưới hệ thống tuyến điểm du lịch ở Tây Nguyên đã tạo điều kiện chodoanh nghiệp tổ chức những tuor du lịch văn hóa, tuor du lịch sinh thái… Một sốkhu du lịch hoàn toàn có thể lớn trong thu hút khách như khu du lịch Buôn Đôn,hồ Tuyền Lâm, khu du lịch sinh thái Langbiang, Măng Đen, khu du lịch sinhthái vườn quốc gia (VQG) Chư Mom Ray (Kon Tum), VQG Kon Ka Kinh(Gia Lai), khu du lịch hồ Lắk (Đắk Lắk), VQG Chư Yang Sin (Đắk Lắk), khudu lịch cụm thác Dray Sáp - Gia Long - Trinh Nữ (Đắk Nông)… Các khu dulịch tổng hợp quốc gia như Đan Kia - Suối Vàng, VQG Bidoup - núi Bà, VQGCát Tiên (Lâm Đồng), khu du lịch Lâm Viên Biển Hồ (Gia Lai), làng du lịchKon Klor (Kon Tum) đã đưa vào khai thác du lịch. Đô thị du lịch Đà lạt vàthành phố Buôn Ma Thuột có nhiều ưu thế phát triển du lịch nghỉ ngơi, dulịch MICE (hội nghị, hội thảo chiến lược), du lịch nghiên cứu và phân tích… đã tận dụng lợi thế và tàinguyên du lịch, hạ tầng thu hút nhiều hành khách quốc tế.Ông Nguyễn Văn Tuấn, Tổng Cục trưởng Tổng cục Du lịch đánh giá: tiềmnăng và lợi thế phát triển du lịch vùng duyên hải miền Trung và Tây nguyên làrất lớn, nhất là tài nguyên du lịch biển, đảo, núi rừng… mang đậm nét hoangsơ. Đây là vấn đề kiện để những doanh nghiệp đầu tư phát triển du lịch sinh thái,xây dựng những khu nghỉ mát, khu vui chơi vui chơi để thu hút hành khách. Haivùng này còn tồn tại vị trí rất thuận lợi trong việc link phát triển với nhau, hìnhthành nên tuyến du lịch “Con đường di sản miền Trung”, “Con đường xanhTây Nguyên” và là cửa ngõ của Tây Nguyên và Hành lang Kinh tế Đông Tây.3.2. Thiết kế tour du lịchTây nguyên hùng vỹ với miền đất đỏ bazan hùng vỹ của núi rừng bạtngàn cao su và cafe, là vùng đất của bao sữ thi dân gian hào hùng của dântộc ÊĐÊ và Mnông. Là thủ phủ đầu tiên tại miền Nam được giải phóng là mộttrong những điểm đến mày mò tìm hiểu đối với hành khách học hỏi và trảinghiệm.TOUR DU LỊCH HÀ NỘI- TÂY NGUYÊN HÙNG VỸĐối tượng: Khách đoàn theo gia đìnhThời gian: 5 Ngày 4 ĐêmPhương tiện vận chuyển: Máy bay, oto đời mới.Giá Tour: GIÁ TRỌN GÓI: VNĐ/KHÁCHNhóm 2 - 4 Nhóm 5 – Nhóm 9 - PhụthuGiátour K8K14 Kphòng đơntrọn gói5.550.0005.350.000 5.150.0001.210.000Ngày 1: Tp Hà Nội Thủ Đô- Buôn Mê Thuột.17h00: Xe và hướng dẫn đón quí khách tại điểm hẹn tại Tp Hà Nội Thủ Đô - sân bayNội Bài, đáp chuyến bay đi Buôn Ma Thuột. Đến Buôn Ma Thuột, xe vàhướng dẫn viên địa phương đón quý khách vềkhách sạn. Khách ăn uống nghỉ ngơi.19h00. Du khách đi dạo Thành phố về đêm,mày mò phố núi Buôn Mê, thưởng thức hương vịcà phê phố núi, nghỉ đêm tại Buôn Mê Thuột.Ngày 2: Draysap – Gia Long – Trinh Nữ7h30: Quý khách ăn sáng , thưởng thức mùi vị cafe sáng và ánhnắng ban mai của Tây Nguyên Đại Ngàn.8h30: Xe đón quý khách theo hương quốc lô 14 tham quan thác nướcDraysap – Gia Long-Trinh Nữ ( cách 40km ) Tham quán thác Draysap - tháchùng vĩ nhất trên dòng sông Sêrêpôk, quý khách đi bộ và mày mò toàn bộkhu vự thác, mày mò nét hoang sơ hùng vỹ của thác nước lớn số 1 TâyNguyên này.Quý khách đến Thác Gia Long - di tích lịch sử lịch sử và thắng cảnh cấp quốcgia, mệnh danh là một thiên đường giữa rừng sâu đẹp và huyền dịu như mùathu Tp Hà Nội Thủ Đô. Quý khách ăn trưa theo chương trình dã ngoại sinh hoạt tập thể.QuýkháchcóthểtắmtạiThácGiaLong.15h30 : Xe đưa quý khách tham quan thác Trinh Nũ một trong nhữngthác đẹp của cụm thác Draysap , với nét hoang sơ và dòng thác trắng xoá nhưmột cô nàng e thẹn giữa đất trời.18h00: Xe đưa quý khách về lại Tp Buôn Ma Thuột nhận phòngkhách sạn nghỉ ngơi, quý khách ăn tối tại KS, xe đưa quý khách thưởng thứchương vị Cà Phê Ban Mê. Quý khách nghỉ ngơi tự do.Ngày 3: Buôn Ma Thuột- Buôn Đôn- Hồ Lak8h00: Quý khách dùng điểm tâm sáng, trảphòng khách sạn.Du khách khởi hành đi Buôn Đôn -quêhương của nghề săn bắt và thuần dưỡng voi, thamquan cầu treo và ngắm cảnh sông Sêrêpôk, nhàsàn cổ 120 năm của người Lào; tham quan mộ vànghe kể chuyện về Vua săn voi, nhà mồ, vào khu du lịch sinh thái Bản Đôn,khởi đầu chương trình dã ngoại, hành khách hoàn toàn có thể đi bộ hoặc đạp xe ngắm cảnhdu lich Tây Nguyên từ rừng quốc gia Yok Đôn, cưỡi voi xuyên rừng và thămbuôn làng. Thăm Buôn Akô Dhong, nơi cư trú của đồng bào Eđê với nhữngcăn nhà sàn truyền thống. Đoàn tiếp tục viếng chùa Khải Đoan, tham quan bảotàng dân tộc bản địa (biệt thự cao cấp Bảo Đại cũ), tìm hiểu đờisống vật chất, tinh thần của hiệp hội những dân tộcTây Nguyên...14h00: Xe đón quý khách theo con phố Càphê về Hồ Lak. Đến Lak quý khách nhậnBunGalow (nhà dài) tạikhu du lịch Buôn Junsống cùng với môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường của đồng bào Mnông.Buổi chiều quý khách hoàn toàn có thể cưỡi voi (ngân sách tựtúc) tham quan ngắm hoàng hôn trên hồ, chiêmngưỡng cảnh đẹp nơi miền sơn cước Hồ Lak, buônJun, cưởi thuyền Độc Mộc vượt hồ Lak( chi phi tự túc). Quý khách nghỉ ngơiăn tối tại Nhà Hàng nổi Hồ Lak- với món ăn đặc trưng là Cá Lóc Hồ Lak . Tốitham gia chương trình đêm lửa trại, uống rượu cần, văn nghệ cồng chiêng,giao lưu văn hóa đồng bào dân tộc bản địa của những đồng bào Tây Nguyên.Ngày 4: Kon Tum - Măng Đenk8h00: Du khách khởi hành, tham quan cầu treo KonKlor thuộc địa phậnlàng KonKlor, thành phố Kon Tum. Cầu nối liền hai bờ của dòng sông ĐăkBla lịch sử thuở nào. Đến đây hành khách ghé thăm làng dân tộc bản địa BahNar KonKtu ởhữu ngạn dòng sông, viếng nhà thời thánh gổ Kon Tum một khu công trình xây dựng kiến trúc cổmangđậmsắctháiTâyNguyên.14h00 Đoàn đi Măng Đen nơi có khí hậu trong lành và mát mẽ quanh năm,được mệnh danh là Đà Lạt 2 trên cao nguyên xanh, Quý khách dạo theo lốimòn qua những cánh rừng sim đến với tiểu vườnthú Safari, viếng tượng Đức Mẹ Măng Đen, hồĐak Ke.Quý khách nghỉ đêm tại resort Măng Đen.Ngày 5: Măng đen- Hà NộiBuổi sáng, sau khi sử dụng điểm tâm sáng, Quý Khách trả phòng và khởihành về Tp Hà Nội Thủ Đô. Chia tay và hẹn hội ngộ Quý Khách•+++++++•+++•++++Giá tour gồm có:Xe đời mới có máy lạnh, đưa đón khách đi theo chương trình tour du lịch.Khách sạn theo tiêu chuẩn (1 phòng/2 khách).Ăn uống gồm 3 bữa trong ngày: 05 bữa sáng, 04 bữa trưa và 03 bữa tối. Ăntrưa và ăn chiều là cơm phần 4 món, được đổi món thường xuyên theo ẩmthực địa phương.Nếu khách tự túc ăn, giá tour sẽ được trừ: 465.000 đ.Hướng dẫn viên nhiệt tình suốt tuyến.Vé tham quan vào cửa những thắng cảnh.Khăn lạnh, nước uống trên đường (1 khăn, 1 chai/ngày).Bảo hiểm trọn tour 20.000.000 VNĐ/ VụKhông gồm có:Vé máy bay, tàu hỏa khứ hồi chặng HN –Buôn Mê ThuộtTiền cưỡi voi, bơi thuyền độc và những ngân sách ăn uống, vui chơi vui chơi thành viên.Tips, thuế VAT.+ Nước uống rượu bia trong những bữa tiệc, ngân sách điện thoại, giặt ủi, ...+ Chi phí ở phòng đơn và ngân sách thành viên của khách ngoài chương trình.+ Hóa đơn VAT (Quý khách cần xuất hóa đơn vui lòng báo trước ngàykhởi hành hoặc sau khi chương trình du lịch kết thúc trong vòng 7ngày).Giá cho trẻ em:Trẻ em dưới 5 tuổi: miễn phí (ăn + ngủ chung bố mẹ).Từ 5 - 10 tuổi: tính 75% (ăn suất riêng và ngủ chung với bố mẹ)Từ 11 tuổi trở lên: tính như người lớn.Khách đi tour kèm 2 trẻ em dưới 05 phải đóng 50% giá tour.(Quý khách đi du lịch vui lòng đem theo hành lí gọn nhẹ)
