Hướng Dẫn Ví dụ về quyền được chết thể hiện điều gì ?
Thủ Thuật về Ví dụ về quyền được chết thể hiện điều gì Chi Tiết
Họ tên bố (mẹ) đang tìm kiếm từ khóa Ví dụ về quyền được chết thể hiện điều gì được Update vào lúc : 2022-05-20 14:00:13 . Với phương châm chia sẻ Bí quyết Hướng dẫn trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết Mới Nhất. Nếu sau khi đọc tài liệu vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comments ở cuối bài để Mình lý giải và hướng dẫn lại nha.
Nguyễn Thị Thanh Loan,
Sinh viên K15502C, ĐH Kinh tế-Luật, ĐH Quốc gia TP. Hồ Chí Minh.
“Mọi người dân có quyền sống. Tính mạng con người được pháp luật bảo lãnh. Không ai bị tước đoạt tính mạng trái luật”- trích Điều 19 Hiến Pháp 2013. Trong khi sống được xem là một quyền cơ bản và quan trọng nhất của con người, đây cũng là một trong những nội dung quan trọng của Nhân quyền, thì chết vẫn đang còn là một một vấn đề gây tranh cãi không riêng gì có ở Việt Nam mà trên toàn thế giới. Có nước ủng hộ nhưng cũng luôn có thể có nước phản đối hợp pháp hóa “quyền được chết”. Tôi tin rằng, khi tất cả chúng ta nhìn nhận vấn đề này ở góc nhìn nhân đạo thì việc hợp pháp hóa “quyền được chết”sẽ bớt đi quá nhiều tiêu cực xung quanh nó.
Từ khóa: quyền được chết, an tử, trợ tử, nhân đạo.
1. Từ câu truyện của Karen Ann Quinlan…
Phán quyết của Tòa án tối cao New Jersey vào ngày 31 tháng 3 năm 1976 về việc được cho phép ngưng máy trợ sinh của Karen Ann Quinlan đã để lại dấu ấn to lớn trong lịch sử phát triển “quyền được chết” tại nước Mỹ. Karen Ann Quinlan là một phụ nữ người Mỹ 21 tuổi bị kích ngất đến độ hôn mê vì uống rượu trộn chung với thuốc an thần.Cô được cứu sống nhờ máy trợ sinh nhưng não cô đã chết.Từ đó cô sống trong tình trạng thực vật dai dẳng.Cha mẹ của cô nhận định rằng cô đã chết nên nhiều lần xin án lệnh của tòa để ngưng những phương tiện trợ sinh nhưng những bác sĩ vẫn nhận định rằng cô chưa chết. Cuối cùng thì tòa án tối cao New Jersey ra phán quyết được cho phép ngưng máy trợ sinh, nhưng tim và phổi của cô vẫn hoạt động và sinh hoạt giải trí tới tận mười năm sau, lúc đó cô mới thật sự chết trong nhà dưỡng lão vì bệnh sưng phổi.Sự kiện này đã khơi dậy lên vấn đề “quyền được chết” rằng người sống đã có được quyền quyết định cái chết của tớ, có quyền đồng ý hay từ chối điều trị trong quá trình vô phương cứu chữa
2. Đến những tiếp cận đầu tiên về “quyền được chết” tại Mỹ
Về sau, ngày thứ nhất tháng 10 năm 1976, California trở thành bang đầu tiên của Mỹ thông qua đạo luật California’s Natural Death Act[1] được cho phép thành viên từ đủ 18 tuổi trở lên đang trong tình trạng tỉnh tảo có quyền ký vào một văn bản “tuyên bố” (a declaration), trước sự tận mắt tận mắt chứng kiến của 2 người dân có đủ tư cách, bày tỏ ý muốn về phương thức điều trị sẽ được áp dụng khi họ không hề tỉnh táo nhằm mục đích được “chết tự nhiên” như không kéo dãn sự sống bằng phương tiện tự tạo trong trường hợp mắc bệnh nan y. Đến ngày 22 tháng 7 năm 1990, tại bang Tp New York có phát hành luật Tp New York’s Health Care Proxy Law[2] có hiệu lực hiện hành vào ngày 18 tháng 01 năm 1991, được cho phép thành viên từ đủ 18 tuổi trở lên có quyền ký vào 1 văn bản ủy quyền cho những người dân nào đó đại diện cho họ trong lúc không thể đưa ra quyết định nào về việc điều trị y tế của tớ, trước sự tận mắt tận mắt chứng kiến của 2 người dân có đủ tư cách. Tuy nhiên có rất nhiều người không bao giờ ký vào văn bản ủy quyền đó cho nên vì thế đạo luật Tp New York’s Family Health Care Decisions Act[3] ra đời và được thống đốc bang Tp New York David Paterson phê chuẩn vào ngày 16 tháng 3 năm 2010, có hiệu lực hiện hành vào ngày thứ nhất tháng 6 năm 2010, được cho phép thành viên trong mái ấm gia đình hay bạn thân của bệnh nhân hoàn toàn có thể đưa ra quyết định về phương thức điều trị y tế cho bệnh nhân
3. “Quyền được chết” ngày càng phức tạp hơn trên toàn thế giới
Trong nhiều năm qua, “quyền được chết” trên thế giới càng được thể hiện rõ hơn thông qua hoạt động và sinh hoạt giải trí “an tử” (euthanasia) và “trợ tử” (physician assisted suicide). Từ điển thuật ngữ pháp lý nổi tiếng thế giới Black’s Law Dictionary định nghĩa “an tử” (euthanasia) là hành vi lấy đi mạng sống của người đang phải trải qua căn bệnh vô phương cứu chữa nhằm mục đích giải thoát họ khỏi nỗi đau đớn như một sự thương xót[4] và “trợ tử” (physician-assisted suicide) được định nghĩa là hành vi có chủ ý của bác sĩ trong việc đáp ứng cho một người những phương tiện cũng như kiến thức và kỹ năng y tế để giúp người đó tự tử[5]. “Trợ tử” (physician-assisted suicide) thì hợp pháp ở một số trong những nước như Canada, Phần Lan, Thụy Sĩ,.. nhưng lại phạm pháp ở Colombia, Nga,Thổ Nhĩ Kỳ,..[6] Còn “an tử” (euthanasia) thì có quy định phức tạp hơn, ví dụ như Ấn Độ nhờ vào phương pháp thực hiện “an tử” để chia “an tử” (euthanasia) thành 2 loại là “an tử dữ thế chủ động” (active euthanasia- an tử được thực hiện bởi một người thường là người hành nghề y, đáp ứng phương tiện và trực tiếp lấy đi cái chết của người khác[7] , ví dụ như tiêm thuốc độc hoặc làm cho ngạt thở) và “an tử bị động” (passive euthanasia- an tử được thực hiện bằng phương pháp từ chối đáp ứng phương tiện duy trì sự sống hoặc tiếp tục điều trị để cố ý dẫn đến cái chết[8], ví dụ như ngừng điều trị hoặc ngừng đáp ứng thức ăn nước uống). Sở dĩ có sự phân loại này vì Ấn Độ quy định “an tử bị động” (passive euthanasia) là hợp pháp nhưng “an tử dữ thế chủ động” (active euthanasia) lại phạm pháp[9]. Ngoài ra, khi nhờ vào tính chất ý chí của người được “an tử” thì “an tử” (euthanasia) còn tồn tại thể được phân thành ba loại : “an tử tự nguyện” (voluntary euthanasia- an tử được thực hiện sau khi một người đang trong tình trạng nguy kịch hoàn toàn có thể yêu cầu được chết[10]), “an tử không tự ý” (non-voluntary euthanasia-an tử được thực hiện khi một người đang trong tình trạng nguy kịch không hoàn toàn có thể yêu cầu được chết[11], thường là vì người đó đang bất tỉnh nhân sự, còn quá nhỏ, đang mơ hồ hoặc chậm phát triển tâm thần[12]) và “an tử không tự nguyện” (involuntary euthanasia- an tử được thực hiện khi một người hoàn toàn có thể yêu cầu được chết nhưng đã không làm vậy[13])
4. Nên nhìn nhận “quyền được chết” ở khía cạnh nhân đạo
Theo tiến sĩ Dương Đức Hùng, trưởng Đơn vị phẫu thuật tim mạch, Viện Tim mạch Quốc gia, bệnh viện Bạch Mai thì ở bất kể chuyện gì, khi nhìn ở góc nhìn tốt nó sẽ tốt, nhìn ở góc nhìn xấu nó sẽ xấu và trong câu truyện về “quyền được chết” thì tất cả chúng ta nên nhìn ở khía cạnh nhân đạo. Tôi cũng đồng ý với quan điểm trên.Theo từ điển tiếng Việt do GS.Hoàng Phê (chủ biên) thì “nhân” là lòng thương người, “đạo” là đường lối, nguyên tắc mà con người dân có bổn phận giữ gìn và tuân theo trong môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường xã hội, “nhân đạo” là đạo đức thể hiện ở sự thương yêu, quý trọng và bảo vệ con người. Như vậy, hoàn toàn có thể hiểu là lúc hành vi của tất cả chúng ta là vì yêu thương con người thì sẽ được mọi người trong xã hội ủng hộ. Tình yêu thương con người tuy là vô hình nhưng sự hiện hữu của nó lại là hữu hình, nó len lỏi vào từng góc nhỏ của môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường thường nhật, mà biểu lộ giản dị, thân mật nhất của tình yêu thương con người đó đó là tình yêu thương cha mẹ, anh chị, hay người thân trong gia đình trong mái ấm gia đình, rộng ra là tình yêu thương những người dân xa lạ trong toàn xã hội.
Trong văn học, giá trị nhân đạo là một phần không thể thiếu trong những tác phẩm nổi tiếng.Đại thi hào Nguyễn Du đã rõ ràng hóa lòng nhân đạo của tớ trong từng trang thơ viết về số phận của Kiều, tuy hành vi bán mình chuộc cha của Kiều bị xã hội lên án nhưng không thể phủ nhận tấm lòng của một người con dành riêng cho cha mình. Hay “nhà văn của những người dân chân lấm, tay bùn” Ngô Tất Tố đã tạo nên một chị Dậu với lòng yêu chồng thương con tha thiết, dù hành vi bán con cứu chồng của chị cũng vấp phải sự phản đối nóng bức của xã hội nhưng phải đặt mình trong thực trạng của chị, tất cả chúng ta sẽ thấy được tình yêu thương của chị. Theo lẽ thông thường, sống tốt thì ai cũng mong ước nhưng sống trong sự bức ép của cái nghèo đến tột cùng đau khổ thì nên cho họ có tiếng nói riêng của tớ như cho nàng Kiều chọn “bán mình chuộc cha” để cha già yếu không phải chịu cảnh đánh đập dã man và cho chị Dậu “bán con cứu chồng” đề chồng không phải chịu cảnh thống khổ của đòn roi trong khi ốm yếu. Tương tự như vậy, sống khỏe thì ai cũng mong ước nhưng sống trong tình trạng vô phương cứu chữa thì nên có “quyền được chết” để người bệnh ra đi thanh thản bằng “an tử” hoặc “trợ tử”, như lời thỉnh cầu của bà Sebire (Pháp) : “Ngay cả thú vật, người ta cũng không để phải chịu đựng như tôi đang chịu đựng”.Chết chưa phải là vấn đề đáng sợ nhất mà đáng sợ nhất đó đó là khoảng chừng thời gian chờ chết, thời gian đó không riêng gì có người bệnh phải chịu đau đớn kéo dãn mà khắp cơ thể thân cũng kiệt quệ về tinh thần và vật chất. Không chỉ vậy, bệnh nhân cần chữa trị thì vô hạn trong khi nguồn nhân lực, quỹ y tế chữa trị thì hạn chế, cho nên vì thế tất cả chúng ta cần xem xét thấu đáo để giúp sức những bệnh nhân còn tồn tại kỳ vọng cứu sống, những người dân đang tha thiết được sống thay vì những người dân không hề kĩ năng cứu sống.Cho nên việc giúp người bệnh thực hiện “quyền được chết” không riêng gì có thể hiện tinh thần nhân đạo cho bệnh nhân và người nhà đất của bệnh nhân không hề kĩ năng sống sót mà cho tất cả bệnh nhân và người nhà đất của bệnh nhân còn kỳ vọng chữa trị.Có thể thấy, những việc làm của nàng Kiều hay chị Dậu khiến xã hội rất khó đồng ý nên hành vi “an tử” và “trợ tử” vấp phải sự phản đối của xã hội là vấn đề dễ hiểu. Nhưng suy xét một cách thấu đáo ở khía cạnh nhân đạo thì xã hội đã và đang từ từ đồng ý việc làm của nàng Kiều và chị Dậu, thì việc xã hội đồng ý “an tử” và “trợ tự” cũng cần phải thời gian.
Trong luật học, khi xem xét trong quan hệ với Luật Nhân quyền quốc tế (NQQT) thì “quyền được chết” có sự thân mật với hai quyền được ghi nhận trong Công ước quốc tế về những Quyền dân sự và chính trị 1966 (ICCPR), Việt Nam ký năm 1982, đó là “quyền sống” và “quyền không biến thành tra tấn”.Khoản 1 Điều 6 ICCPR quy định “quyền sống” là “quyền cố hữu” của mọi người.Tuy nhiên, “quyền sống” mang tính chất chất tùy nghi hay bắt buộc? Nếu được xem là mang tính chất chất tùy nghi thì chủ thể của “quyền sống” sẽ có quyền lựa chọn thưởng thức hoặc từ bỏ quyền.Do đó, “quyền được chết” sẽ hoàn toàn có thể được đồng ý và không đi ngược với luật NQQT.Còn nếu “quyền sống” được xem là mang tính chất chất bắt buộc, chủ thể của quyền sẽ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc thưởng thức quyền.Cho nên trong trường hợp này “quyền được chết”sẽ đi ngược lại với “quyền sống”, trái luật NQQT.Còn Điều 7 ICCPR quy định “quyền không biến thành tra tấn” như sau: “Không ai hoàn toàn có thể bị tra tấn, đối xử hoặc trừng phạt một cách tàn ác, vô nhân đạo hoặc hạ thấp nhân phẩm.Đặc biệt, không còn ai hoàn toàn có thể bị sử dụng để làm thí nghiệm y học hoặc khoa học mà không còn sự đồng ý tự nguyện của người đó”.Câu hỏi đặt ra là liệu hành vi tước đi sự sống của bệnh nhân trong tình trạng vô phương cứu chữa đã có được xem là hành vi tàn ác, vô nhân đạo đối với người đó? Và ai hoàn toàn có thể thực hiện hành vi này mà không biến thành xem là vô nhân đạo? Nếu bệnh nhân trong tình trạng tỉnh táo thật sự thì mọi chuyện sẽ thuận tiện và đơn giản được xử lý và xử lý hơn, nhưng thực tế thì không như vậy, tùy theo tầm nhìn của từng người về “quyền được chết” mà sẽ có câu vấn đáp cho hai thắc mắc này.
Khi tôi nhìn nhận “quyền được chết” ở góc nhìn nhân đạo thì khoản 1 Điều 6 ICCPR không hề mang tính chất chất bắt buộc nữa mà sẽ tùy nghi và “quyền được chết” sẽ có ý nghĩa như “quyền tự do ở đầu cuối của con người” (Luật sư Nguyễn Văn Hậu – phó quản trị Hội Luật gia TP.Hồ Chí Minh).Trong Bản Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền của cách mạng Pháp 1789 thì câu đầu tiên đó đó là “Người ta sinh ra tự do và bình đẳng về quyền lợi, và luôn luôn luôn được tự do bình đẳng về quyền lợi”, hoàn toàn có thể thấy nước Pháp đề cao sự tự do và bình đẳng có quyền của con người. Nên vào năm 2013 khi một đôi vợ chồng 86 tuổi người Pháp, Georgette và Bernard Cazes, trước khi tự sát tại một căn phòng khách sạn nổi tiếng đã để lại 2 di chúc, trong đó có một di chúc gửi đến những đơn vị hiệu suất cao với nguyện vọng hợp pháp hóa quyền được chết trong nước như một quyền tự do của con người, họ viết: “Chẳng phải tự do của tôi đang bị số lượng giới hạn bởi tự do của những người dân khác? Họ lấy quyền gì để ngăn một người muốn ra đi thanh thản khi đã trả đủ thuế, không hề nợ nần, đã thao tác suốt đời và tham gia những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt tình nguyện” thì vào năm 2022, Pháp đã và đang có bước tiếp cận to lớn đến vấn đề “quyền được chết” khi thông qua quyền “Terminal sedation” (được cho phép bác sĩ giúp bệnh nhân rơi vào hôn mê sâu để tránh chịu sự đau đớn hành hạ trước khi chết)[14]. Đất nước Việt Nam cũng chịu sự ảnh hưởng lớn từ nước Pháp, câu nói trong Tuyên ngôn trên của Pháp cũng khá được Bác Hồ trích lại trong Tuyên ngôn độc lập của Việt Nam, nên rất nhiều lần Bác Hồ tuyên bố “nếu nước độc lập mà dân không hưởng niềm sung sướng, tự do thì độc lập cũng chẳng có nghĩa lý gì”. Mà “Người mong ước những gì dân tộc bản địa ta mong ước” nên hoàn toàn có thể thấy tự do và niềm sung sướng đó đó là niềm mơ ước muôn thủa của người dân Việt Nam. Rút kinh nghiệm tay nghề từ trường hợp của Georgette và Bernard Cazes đòi quyền tự do được chết thì cơ quan lập pháp Việt Nam cũng nên có những bước tiếp cận đầu tiên đến “quyền được chết” tại nước ta. Còn thắc mắc phát sinh từ Điều 7 ICCPR thì không còn ai khác ngoài bác sĩ trình độ sẽ thực hiện hành vi này, người đã theo suốt bệnh nhân trong thời gian dài chữa trị nên cũng tiếp tục phần nào hiểu được tâm tư nguyên vọng của bênh nhân.Để những việc này ra mắt suôn sẻ thì người bác sĩ đó phải vừa có tâm và vừa có tầm. Có tâm tức là bác sĩ phải giàu lòng nhân đạo, mà Bác Hồ là một tấm gương sáng cho mọi người noi theo,“Người luôn đặt mình trong cùng nỗi đau khổ của quả đât”.Nếu một người bác sĩ hoàn toàn có thể đau chung nỗi đau của bệnh nhân và cả mái ấm gia đình bệnh nhân, thì chứng tỏ người bác sĩ đó có sự quan tâm lo ngại đến sức khỏe của bệnh nhân.Còn có tầm tức là người bác sĩ đó phải giỏi trình độ trách nhiệm, đam mê học hỏi và trau dồi kiến thức và kỹ năng y học trong và ngoài nước. Còn người nhà bệnh nhân cũng cần phải dữ thế chủ động ký kết khi bác sĩ giúp người thân trong gia đình của tớ thực hiện “quyền được chết” .Có như vậy thì vấn đề “quyền được chết” sẽ bớt đi những tiêu cực xung quanh nó.
5. Hợp pháp hóa “quyền được chết” – phát hành luật An tử tại Việt Nam trong một tương lai không xa…
Việc hợp pháp hóa “quyền được chết” chắc như đinh không thể làm thỏa mãn hết ước nguyện của người dân, vì ước nguyện của từng người là rất khác nhau.Do đó, điều mà nhà nước cần làm là làm cho “quyền được chết” quen thuộc với người dân, bằng phương pháp tận dụng những phương tiện thông tin đại chúng để truyền bá mục tiêu nhân đạo của quyền này cho những người dân dân có cái nhìn tích cực hơn. Nhà nước cũng cần phải ghi nhận “quyền được chết” là quyền nhân thân chính thức, quyền dân sự cơ bản trong đạo luật gốc là Bộ luật Dân sự và được rõ ràng hóa trong một Luật chuyên ngành như Luật An tử. Khi phát hành Luật An tử thì nhà nước cũng phải có sự phối hợp sửa dổi, tương hỗ update những luật khác (Hình sự; Khám bệnh, chữa bệnh,…)cho phù phù phù hợp với quy định của Luật An tử, đảm bảo cho việc đồng bộ và thống nhất của khối mạng lưới hệ thống pháp luật. Điều quan trọng nhất là nhà nước nên phải quan tâm, lắng nghe phản hồi từ nhiều hướng rất khác nhau trong quá trình xây dựng Luật An tử (ý kiến của những Chuyên Viên trong những nghành, của người dân,…) để có sự điều chỉnh kịp thời và phù hợp.
Như vậy, tôi tin rằng việc hợp pháp hóa “quyền được chết” ở Việt Nam chỉ từ là vấn đề thời gian, thời gian để nhà nước đã có được sự sẵn sàng sẵn sàng kỹ lưỡng nhất và người dân có tìm hiểu nhất định về quyền này. “Quyền được chết” – Luật An tử thiết yếu phải có những “bước đi” đầu tiên ở Việt Nam trong một tương lai không xa.Dẫu những “bước đi” này sẽ gặp phải nhiều sai sót nhưng nếu tất cả chúng ta không thử nghiệm thì sẽ không còn cái gọi là sự việc phát triển./.
[1] ://bit.ly/californianaturaldeathact, [truy cập ngày 9-3-2017]
[2] ://bit.ly/newyorkhealthcareproxylaw, [truy cập ngày 9-3-2017]
[3] ://bit.ly/NEWYORKFHCDA, [truy cập ngày 9-3-2017]
[4] Black’s Law Dictionary (10 th edition, 2014), trang 672
[5] Black’s Law Dictionary, above n 4, trang 1662
[6] ://euthanasia.procon.org/view.resource.php?resourceID=000136 , [truy cập ngày 17-02-2017]
[7] Black’s Law Dictionary, above n 4, trang 672
[8] Black’s Law Dictionary, above n 4, trang 673.
[9]://www.thehindu.com/news/national/India-joins-select-nations-in-legalising-quotpassive euthanasiaquot/article14938022.ece , [truy cập ngày 17-02-2017]
[10] Black’s Law Dictionary, above n 4, trang 673
[11] Black’s Law Dictionary, above n 4, trang 672
[12] PJ Downey “Euthanasia: Life Death and the Law” [1995] NZLJ 88, trang 90
[13] Black’s Law Dictionary, above n 4, trang 672
[14] https://www.lifesitenews.com/opinion/frances-new-end-of-life-law-more-extreme-than-belgiums , [truy cập ngày 11-3-2017]
Tài liệu tham khảo:
Vũ Công Giao- Nguyễn Minh Tâm, Quyền an tử theo Luật Nhân quyền quốc tế, pháp luật ở một số trong những quốc gia và gợi mở cho Việt Nam, Đại học Quốc gia Tp Hà Nội Thủ Đô, Tp Hà Nội Thủ Đô, 2022. Nguyễn Mai Chi, Quyền an tử- Những vấn đề lý luận và thực tiễn, Đại học Quốc gia Tp Hà Nội Thủ Đô, Tp Hà Nội Thủ Đô, 2014. ://luanvan.co/luan-van/luat-dan-su-viet-nam-van-de-quyen-duoc-chet-an-tu-8968/#, [ngày truy cập 23-02-2017]